صندوق های سرمایه گذاری مشترک یا Mutual Funds ها یکی از قانونمندترین ابزارهای سرمایه گذاری در کانادا هستند. در همین راستا تمامی صندوق های سرمایه گذاری مشترک که در استانهای مختلف کانادا فروخته میشوند تحت نظارت دائمی نهاد های زیربط بوده و مرتباً میبایست مدارک و اسناد مربوط به فعالیت هایت هایشان را هم به سازمانهای مربوطه و هم به سهام داران گزارش کنند. بطور کلی یک Mutual Fund می بایست بطور مرتب و بروز شده، مدارک زیر را تهیه و در دسترس عموم قراردهد:
• Fund Facts
• Simplified Prospectus
• The Annual Information Form (AIF)
• The annual audited statements or interim unaudited financial statements
• Other information such as material change reports and information circulars.
*نکته مهم:اگرچه تلاش شده متن زیر یکی از کامل ترین متن های باشد که به زبان فارسی جهت آگاهی کلی از موضوع مورد بحث پیدا میکنید، همواره در نظر داشته باشید که به دلیل گستردگی مطالب مربوطه، بسیاری از نکات و ریزه کاری های مربوط به مبحث هم درمتن ذکر نشده است. همچنین بسیاری از قوانین و رویه های مربوط به موضوع مورد بحث این مقاله قابل تغییر هستند و ممکن است در زمانی که شما این متن را میخوانید برخی از آنها دچار تغییر نیز شده باشند. در نتیجه، اطلاعات موجود در این وب سایت فقط جنبه معلومات عمومی دارد و شما نمیبایست برای تصمیم گیری به صرف مطالب ذکر شده اینجا اکتفا نمایید. همواره قبل از اخذ هرگونه تصمیمی حتما با مشاور مالی مورد اطمینان خود مشاوره کنید.
ارائه دهندگان/فروشندگان صندوق های سرمایه گذاری مشترک در کانادا قانوناً وظیفه دارند تا در صورت درخواست سرمایه گذار این اسناد اطلاعاتی را بدون شارژ هزینه به وی ارائه کنند. در میان این مدارک اما برگه اطلاعات حقایق صندوق یا Fund Facts شاید مهمترین و ساده ترین منبع اطلاعات برای سرمایه گذار باشد. Fund Facts تنها مدارکی از میان مدارک بالاست که طبق قانون ارائه آن -پیش از خرید- به خریدار سهام صندوق اجباری است. به بیان دیگر، فروشنده Mutual Fund موظف است پیش از فروش قطعی یک صندوق، برگه Fund Fact را در اختیار خریدار قراردهد. در مورد باقی مدارک ذکر شده بالا، فروشنده Mutual Fund تنها در صورتی که خریدار از او بخواهد ملزم به تحویل اسناد میباشد. به هر جهت تمامی مدارک بالا، فارغ از اینکه خریدار آنرا طلب کند یا نکند، میبایست توسط گردانندگان صندوق تهیه شده در اختیار سازمانهای مربوطه (مثل کمیسیون اوراق بهادار) قرار گیرد.
برگه اطلاعات صندوق یا Fund Facts چیست و چگونه باید را بخوانیم؟
برگه Fund Facts سندی است که طراحی شده برای اینکه بتواند اطلاعات کلیدی مربوط به عملکرد و ساختار صندوق را در اختیار خریدار سهم بگذارد. زبان نوشتاری این سند ساده (غیر-فنی) بوده و حداکثر چهار صفحه ( دو برگه دورو) میباشد. در واقع حتی فرمت و ساختار Fund Facts نیز تا حدود زیادی استاندار سازی شده تا خواندن و مقایسه بین صندوقهای مختلف برای افراد غیر متخصص ساده باشد. بطور کلی Fund Facts شامل اطلاعات مفیدی است که میتواند روی تصمیم گیری فرد خریدار اثر گذار باشد. در میان مطالب مختلف موجود در سند Fund Facts موارد ذیل میبایست ذکر شده باشند:
1-حق سرمایه گذار از کنارگیری از معامله طرف 48 ساعت بعد از تایید فروش
2-حق سرمایه گذار نسبت به درخواست خسارت یا برگشت معامله چنانچه یکی از مدارک صندوق دارای اطلاعات اشتباه باشد (هر استان بازه زمانی خاصی برای ارائه درخواست خسارت یا برگشت معامله دارد).
3-حق سرمایه گذار برای درخواست کپی Simplified Prospectus بدون پرداخت هزینه.
اطلاعات موجود در Fund Facts
اطلاعات موجود در Fund Facts به دو قسمت عمده تقسیم میشود. قسمت اول شامل اطلاعاتی مربوط به خود صندوق است:
مقدمه ( Introduction ): در بخش تاریخ سند، نام کامل صندوق، نام مدیر صندوق و کلاس صندوق (اگر صندوق در چند نوع یا کلاس مختلف ارائه میشود) ذکر میگردد.
حقایق سریع (Quick Facts ): شامل اطلاعات کلی کلیدی مثل زمان ایجاد صندوق (یعنی از چه سالی تاسیس شده)، ارزش کل صندوق (ارزش کل سهامی که سرمایه گذاران در صندوق سرمایه گذاری کرده اند)، هزینه مدیریت صندوق ( Management Expense Ratio-MER ) به شکل درصدی از کل ارزش صندوق، نام مدیر سبد سرمایه گذاری آن صندوق، زمانهای تقسیم سود و حداقل مبلغ مورد نیاز برای سرمایه گذاری.
سرمایه گذاری ( Investment of the Fund ): معرفی کلی زمینه های سرمایه گذاری صندوق در این بخش انجام میگیرد. در این بخش شما میتوانید نام 10 سرمایه گذاری بزرگ صندوق و درصد آنها نسبت به کل ارزش صندوق و همچنین درصد نوع سرمایه های موجود در صندوق را مشاهد کنید.
ریسک ( Risks ): در این بخش به شما مجدداً یادآوری میگردد که سرمایه گذاری در این صندوق در چه رده ای از ریسک قراردارد. ریسک در این بخش از سند به 5 رتبه بندی تقسیم میشود (کم ، کم به متوسط ، متوسط ، متوسط به بالا و زیاد). صندوق شما با توجه به محتویاتش به یکی از این رتبه ها تعلق خواهد داشت. همچنین در این بخش ذکر خواهد شده که سود این صندوق ها تظمین شده نیست و حتی این امکان وجود دارد که سرمایه گذاران کمتر پول سرمایه گذاری خود دریافت کنند.
عملکرد مالی گذاشته ( Past Performance ): در این قسمت سه تصویر/چارت برای نشان دادن عملکرد صندوق استفاده میگردد.
1- عملکردِ سال به سالِ 10 سال گذشته صندوق (یا از تاریخ تاسیس آن، اگر کمتر از ده سال است) بصورت یک جدول یا چارت نشان داده میشود. میزان سود یا بازده نشان داده شده در این چارت سود خالص -بعد از کسر هزینه های صندوق- است.
2-جدولی نشان دهنده بهترین و بدترین عملکرد (درصد سود با زیان) سه ماهه صندوق طی 10 سال گذشته.
3-محاسبه نشان دهنده رشد سرمایه برای مبلغ 1000 دلار اگر 10 سال پیش در این صندوق سرمایه گذاری میشد.
مناسب بودن ( Suitability ): در این بخش توضیح داده میشود که سرمایه گذاری در این صندوق برای چه افرادی و با چه اهدافی مناسب است.
تاثیر مالیات بر در سود نهایی ( Impact of Income Taxes on Investor Returns ): در این بخش اطلاعاتی مختصری در مورد اینکه مالیاتِ سودِ حاصل از سرمایه گذاری در این صندوق به چه شکل خواهد بود ارائه میگردد.
قسمت دوم Fund Facts شامل اطلاعاتی مربوط هزینه های مرتبط با صندوق و حقوق سهام داران صندوق و خریداران است
هزینه خرید، نگه داری و فروش سهام صندوق ( Cost of Buying, Owning and Selling the Fund ):
1-هزینه های فروش: دراین بخش هزینه هایی که خریدار بابت خرید سهام صندوق باید به فروشنده پرداخت کند ذکر میشود. در حال حاضر تعداد زیادی از Mutual Fund ها از نوع بدون هزینه یاno loadهستند.
2-هزینه های صندوق:اگرچه شما به عنوان سرمایه گذار و خریدار سهام صندوق بطور مسقیم هزینه های صندوق را پرداخت نمیکنید، اما صندوق هزینه های خود را از کل پول موجود در صندوق تامین میکند که این میتواند روی میزان سود نهایی صندوق تاثیر گذار باشد. برای مثال اگر دو صندوق 10% بازده داشته باشند ولی هزینه های مدیریت یکی 2% و دیگری 4% باشد، در نهایت سود شمای سرمایه گذار در یک صندوق 8% و در دیگری 6% خواهد بود. هزینه های صندوق شامل نسبت هزینه مدیریت ( Management Expense Ratio – MER) و نسبت هزینه معامله ( Trading Expense Ratio – TER ) میباشد. TER نشان دهنده هزینه ایست که صندوق جهت خرید و فروش سهام و دیگر اوراق بهادار (مدیریت پُورتفلیو) متحمل شده است. هر دوی این هزینه ها هم بشکل درصدی از کل سرمایه صندوق و هم به صورت یک مقدار دلاری به ازای هر 1000 دلار سرمایه گذاری در صندوق بیان میشوند.
3-سایر هزینه ها: شامل هزینه های مرتبط به مواردی مثل تغییر صندوق میباشد (تغییر صندوق به موقعی گفته میشود که شما به دلایلی میخواهید Mutual Fundی که دارید را تغییر دهید و به Mutual Fund دیگری از همان تامین کننده سوویچ کنید.
بیانیه حق و حقوق ( Statement of rights ): در این قسمت اشاره مختصری به حق و حقوق سرمایه گذار میشود. برای مثال حق سرمایه گذار برای لغو خرید سهام طی 48 ساعت پس از خرید Mutual Fund اینجا ذکر میگردد.
اطلاعات بیشتر ( More information about fund ): اگر سرمایه گذار احتیاج به اطلاعات بیشتر -مثلاً دریافت simplified prospectus دارد، اطلاعات تماس مربوطه اینجا ذکر خواهد شد.
در ادامه برای آشنایی بیشتر شما دوستان عزیز، یک نمونه Fund Fact مربوط به یکی از صندوقهای سرمایه گذاری مشترک بانک RBC را بررسی میکنیم.
نکته مهم قبل از بررسی: مثال زیر تنها برای آشنایی شما با یک مورد واقعی از سند Fund Fact مربوط یه یک Mutual Fund و روان شدن شما برای خواندن این سند است. صندوق مذکور بطور اتفاقی انتخاب شده است. معرفی این صندوق در این مقاله به هیچ عنوان به منزله تایید عملکرد یا توصیه خرید آن نمیباشد.
صندوقی که برای بررسی انتخاب کردم، صندوقی بنام RBC Balanced Growth & Income Fund میباشد. این صندوق جزء گروه صندوق های Balanced Fund قرار میگیرد.
شما میتوانید فایل pdf سند مذکور را از اینجا دانلود کنید
همانطور که در تصویر زیر مشخص است، در ابتدای سند Fund Facts مربوط به این صندوق مشترک سرمایه گذاری، نام صندوق، مجموعه مدیریت کننده آن ذکر شده است. در ادامه و در بخش Quick Facts تاریخ تاسیس صندوق (12 آگوست 2013)، ارزش مجموع سرمایه درون صندوق (بیش از 1200 میلیون دلار) و نسبت هزینه مدیریت (نزدیک به یک درصد)، نحوه توزیع سود و همچنین حداقل مبلغ مورد نیاز برای سرمایه گذاری در این صندوق (500 دلار) ذکر شده است.
قسمت بعدی سند شامل اطلاعاتی راجع به سرمایه گذاری های انجام شده در این صندوق است. اینجا ذیل عنوان “این صندوق در چه چیزی سرمایه گذاری میکند؟” توضیح داده شده که این صندوق عمدتاً بر روی ترکیب وسیعی از اوراق بهادار نظیر سهام یا اوراق درآمد-ثابت (مثل اوراق قرضه) از هر جای دنیا سرمایه گذاری میکند. این صندوق این سرمایه گذاریها را هم بصورت مسقیم (مثلاً خرید سهام شرکتها) و هم بصورت غیر مستقیم (مثلاً از زریق خرید سهام صندوق هایی که خود در آن سهام یا اوراق بهادار سرمایه گذاری کرده اند) انجام میدهد. در سمت چپ تصویر پایین 10 سرمایه گذاری بزرگ صندوق ذکر شده و در سمت راست ترکیب نوع سرمایه گذاری ها. همانطور که از لیست مشخص است، در لیست 10 سرمایه گذاری بزرگ این صندوق هم شرکت هایی نظیر مایکروسافت دیده میشوند و هم صندوق هایی که خود در طیف وسیعی از اوراق بهادار سرمایه گذاری کرده اند. سمت راست تصویر پایین هم نشان دهنده ترکیب نوع سرمایه موجود در این صندوق است. مثلاً 25% سهام شرکتهای کانادایی، 20% سهام شرکتهای آمریکایی و 52% سهام صندوقهایی که خود شامل مخلوطی از انواع ابزار سرمایه گذاری هستند.
قسمت بعدی این سند مربوط به میزان ریسک صندوق است. در این بخش تاکید شده که ارزش سهام/سرمایه شما در صندوق همانطور که میتواند بالا رود احتمال پایین آمدن هم دارد. در مورد این صندوق خاص، ریسک تعیین شده بر اساس تعاریف مشخص، متوسط رو به پایین تخمین زده شده است. همچنین در این متن تاکید شده که تخمین فوق بر اساس تاریخچه تغییرات قیمتی صندوق است و نمیتواند پیش گوی آینده هم باشد. در ضمن برای صندوقی با ریسک پایین هم همچنان این امکان وجود دارد که پول از دست دهد.
قسمت بعدی مربوط به ارائه آمار در مورد عملکرد و بازده گذشته صندوق است. در این قسمت تحت عنوان “عملکرد این صندوق چگونه بوده است” شما میتوانید به عملکرد و بازده صندوق در 10 سال گذشته ( یا کمتر اگر صندوق جوانتر از 10 سال است) دست یابید. در این قسمت معمولاً چارتی مشاهده خواهید کرد که بازده صندوق را در هر سال (تا حداکثر 10 سال قبل) نشان میدهد. بازده نشان داده شده در این قسمت بازده خالص یعنی بعد از کسر هزینه های صندوق است. در ضمن در این قسمت شما نوشته ای نیز مشاهده خواهید کرد یا این مضمون که اگر این اعداد به شما کمک میکند تصمیم خود را در مورد درجه ریسک-بازده راحتتر بگیرید اما به هر حال این اعداد مربوط به گذاشته بوده و لزومی ندارد این صندوق درآیند هم همین گونه عملکرد داشته باشد.
بعد از این قسمت تحت عنوان “بهترین و بدترین عملکرد سه ماهه” میتوانید بازه زمانی و میزان بازده مالی برای بدترین و بهترین سه ماه این صندوق را مشاهده کنید. در مورد این صندوق خاص، سه ماهه اول 2019 بهترین عملکرد با بازده 2/8 درصدی داشته و سه ماهه اول 2020 بدترین بازده (منفی 3/15 درصد) بوده است.در ستون آخر هم با عدد نشان داده شده اگر 1000 دلار سرمایه گذاری میکردید، چه اتفاقی برای پول شما در این دو بازه زمانی میافتاد. این قسمت بیشتر برای این تعبیه شده که سرمایه گذار بداند در کوتاه مدت چه مقدار امکان بالا و پایین شدن سرمایه وجود دارد.
بعد از این قسمت به قسمت “این صندوق برای چه کسی است” میرسیم. در این قسمت توضیح داده شده که این صندوق مناسب افرادی است که قصد دارن سرمایه اشان را برای میان مدت تا طولانی مدت در صندوق نگه دارند و همچنین به دنبال ترکیبی از درآمد ثابت و رشد سرمایه هستند. در ستون سمت راست در مورد مالیات توضیح مختصری داده شده است. توضیح مختصر اینست که بطور کلی شما باید درآمد حاصل از سرمایه گذاری خود را (وقتی خارج از حساب های TFSA و RRSP است)مانند دیگر انواع درآمد اعلام کنید و روی آن مالیات پرداخت کنید. نکته مهم اینست که شما چه سود حاصل از سرمایه گذاری در این صندوق را نقداً دریافت کنید، چه آنرا درون صندوق مجدداًسرمایه گذاری کنید باید مالیات آنرا بپردازید.
بخش بعدی به توضیح هزینه های ناشی از خرید سهام این صندوق میپردازد. در مورد این صندوق خاص هرینه ای برای عملِ خرید سهام صندوق وجود ندارد ( no load fund). در ادامه هزینه های جاری صندوق ذکر شده که در زمان چاپ این برگه اطلاعات صندوق معادل 05/1 درصد است. توجه داشته باشید شما مسقیماً چیزی پرداخت نمیکنید. این هزینه از سود و بازده صندوق کم میشود. یعنی اگر صندوق 5% سود کند، در نهایت 95/3 درصد آن به شما میرسد.
بخش بعدی به توضیح هزینه های ناشی از خرید سهام این صندوق میپردازد. در مورد این صندوق خاص هرینه ای برای عملِ خرید سهام صندوق وجود ندارد ( no load fund). در ادامه هزینه های جاری صندوق ذکر شده که در زمان چاپ این برگه اطلاعات صندوق معادل 05/1 درصد است. توجه داشته باشید شما مسقیماً چیزی پرداخت نمیکنید. این هزینه از سود و بازده صندوق کم میشود. یعنی اگر صندوق 5% سود کند، در نهایت 95/3 درصد آن به شما میرسد.
در قسمت آخر Fund Facts هم اشاره ای خلاصه به حقوق خریدار/سرمایه گذار شده است منجمله اینکه اگر پشیمان شدید تا 48 ساعت فرصت دارید که معامله را کنسل کنیدو همچنین موارد دیگری که در ادامه آمده است. در ستون سمت راست هم اطلاعات تماس برای کسب اطلاعات بیشتر ذکر شده است.
